Rakamlar ve Mertebeler

Dört rakamının ifade ettiği birçok anlam vardır.Dört mevsim,dört ana yön vs..Biz dört rakamının tasavvufta neler ifade ettiğine değineceğiz.
Tasavvufta dört mertebe anlatımı vardır.Bunlar: Zat,Sıfat,Esma ve Ef'al olarak isimlendirilmişlerdir.Zat mertebesi mutlak gaybtır ve tefekkür edilmez,bizzat ALLAH-U ZÜL CELAL'in kendisidir.Kendisini de hakkıyla ancak kendisi bilir.Yaratılmışların O'nu hakkıyla bilmesi muhaldir.Sıfat mertebesi O'nun kelam,basir,semi,hayy,alim,mürid,kudret ve tekvin gibi vasıflarıdır.Esma mertebesi 99 isim olarak bilinen esma-ül hüsna nın,yani isimlerin salt manalarının olduğu mertebedir.Ef'al mertebesi ise bu isimlerin manalarının aşikar olduğu başka bir deyişle isimlerin fiile dönüştüğü mertebedir.Bu fiiliyata dönüşüm isimlerin terkipler halinde oluşturduğu birimler ve bu birimlerin ortaya koyduğu fiiller olarak zahir olur.Aslında birimler olarak çokluk gerçekte yoktur.Bu çokluk anlayışı izafidir.Gerçekte var olan sadece Zat, O'nun sıfatları,isimleri ve fiilleridir.
Bu dört mertebeye işaret eden birçok misal vardır.En yaygın olarak kullanılan misal suyun dört halidir.Buhar,bulut,su ve buz..Namazların dört,üç ve iki rekat oluşuyla ilgili,dört mertebe üzerinde tefekkür edildiğinde,şöyle bir mukayese yapılabilir:sabah namazı iki rekattir,anlamı;henüz yaratma olmamış ve sadece Zat ve sıfat mertebesi mevcuttur.Öğle dört rekat,anlamı;esma ve efal mertebeleri yaratılmış ve dört mertebe de mevcut.Bizim görüşümüze göre; öğle vaktinin işaret ettiği esma ve efal mertebelerinin de varoluşunda, efal boyutunda melek ve cinlerin yaratıldığını henüz,bitki,hayvan ve insanın yaratılmadığını düşünüyoruz.ikindi vaktinin dört rekat oluşunun hikmetlerinden olarak yine dört mertebenin de var olduğu görülmektedir.İkindi vakti içerisinde bitki,hayvan ve insanın da efal mertebesine dahil olduğu görüşündeyiz.Akşam üç rekat,anlamı;kıyamet kopmuş ve dolayısı ile efal mertebesi yok olmuş,diğer üç mertebenin var,efal mertebesinin yok olduğu kıyamet saati.Yatsı tekrar dört rekat,anlamı;ikinci sur a üfürüşten sonraki,hesap ve cennet cehennem hayatı olarak efal mertebesinin yeniden var oluşu...
Namazın rükunlarını da dört mertebe ile mukayese edecek olursak;kıyamın Zat mertebesine, rükunun sıfat mertebesine, birinci secdenin esma mertebesine, ikinci secdenin efal mertebesine işaret olduğu düşünülebilir.Burada ek olarak; rükudan tekrar kıyama doğrulduktan sonra secdeye gidiş hakkında insanın halifeliğine işaret olduğunu düşünüyoruz.Bu kısa kıyamın insanın halifetullah vasfını gösterdiği kanaatindeyiz.Son oturuşun ise namazın asıl gayesi olan miraca işaret ettiği açıkça görülmektedir ki; son oturuşta ettehıyyatü okunmaktadır.
1. BÖLÜMÜN SONU...